.png)
FAO cảnh báo về virus nguy hiểm trên cá rô phi
Một loại bệnh truyền nhiễm rất phổ biến đang lan rộng ở cá rô phi nuôi và cá rô phi tự nhiên, một trong những loài cá quan trọng nhất trên thế giới được sử dụng làm thực phẩm cho con người.
Theo một thông báo đặc biệt được Hệ thống thông tin và cảnh báo sớm của FAO (GIEWS) công bố ngày 26/5/2017, sự bùng phát dịch bệnh cần được quan tâm và các quốc gia nhập khẩu cá rô phi nên áp dụng các biện pháp quản lý rủi ro thích hợp như tăng cường kiểm tra chẩn đoán, thực thi các giấy chứng nhận sức khoẻ, triển khai các biện pháp kiểm dịch và lập kế hoạch dự phòng.
Virus Tilapia Lake (TiLV) đã được xác nhận tại 5 quốc gia trên ba lục địa: Colombia, Ecuador, Ai Cập, Israel và Thái Lan.
Mặc dù tác nhân gây bệnh không gây ra mối lo ngại về sức khoẻ cộng đồng, nhưng bệnh có thể giết chết các quần thể cá bị nhiễm bệnh. Năm 2015, sản lượng cá rô phi trên thế giới, từ cả nuôi trồng thủy sản và đánh bắt, lên tới 6,4 triệu tấn, với giá trị ước tính là 9,8 tỷ USD, và thương mại toàn cầu đạt 1,8 tỷ USD. GIEWS cho biết cá rô phi là đối tượng của an ninh lương thực và dinh dưỡng toàn cầu.
Các nước sản xuất cá rô phi cần thận trọng và nên tuân thủ các quy tắc về sức khoẻ động vật thủy sản của Tổ chức Thú y Thế giới (OIE) khi kinh doanh cá rô phi. Các nước này nên bắt đầu một chương trình giám sát tích cực để xác định việc có hoặc không có TiLV, phạm vi địa lý của bệnh và xác định các yếu tố nguy cơ có thể giúp ngăn ngừa bệnh.
Các quốc gia cũng được khuyến khích khởi động các chiến dịch thông tin đại chúng để tư vấn cho các nhà nuôi trồng thuỷ sản - nhiều người trong số đó là các nông hộ nhỏ - về các dấu hiệu lâm sàng của TiLV và những rủi ro về kinh tế và xã hội mà nó đặt ra và sự cần thiết phải chuyển những con số tử vong quy mô lớn đến các cơ quan an toàn sinh học.
Hiện tại, giám sát TiLV đang được tiến hành ở Trung Quốc, Ấn Độ, In-đô-nê-xia và dự kiến sẽ bắt đầu tại Philippin. Tại Israel, một cuộc khảo sát dịch tễ học dự kiến sẽ xác định các yếu tố ảnh hưởng đến tỉ lệ sống sót thấp và con số chết nói chung, trong đó có tầm quan trọng tương đối của TiLV. Ngoài ra, một công ty tư nhân hiện đang phát triển vắc-xin sống làm suy yếu TiLV.
GIEWS cho biết trong cảnh báo của mình: Hiện chưa biết liệu bệnh có thể lây truyền qua các sản phẩm cá rô phi đông lạnh hay không, nhưng “có khả năng TiLV có thể phân bố rộng hơn mức độ hiện nay và mối đe dọa đối với ngành nuôi cá rô phi ở mức độ toàn cầu là rất lớn”.
FAO sẽ tiếp tục theo dõi TiLV, làm việc với các chính phủ và các đối tác phát triển và tìm kiếm các nguồn có thể để giúp các nước thành viên của FAO đối phó với TiLV theo yêu cầu và khi cần thiết.
Dịch bệnh
Có rất nhiều khoảng trống kiến thức liên quan đến TiLV.Cần thêm nhiều nghiên cứu để xác định liệu có phải TiLV được lan truyền bởi các loài không phải là cá rô phi và các sinh vật khác như chim và động vật có vú ăn thịt hay không, và liệu nó có thể được truyền qua các sản phẩm cá rô phi đông lạnh.
Bệnh này cho thấy tỷ lệ chết rất cao, với sự bùng phát ở Thái Lan khiến 90% số cá bị chết. Các con cá nhiễm bệnh thường bỏ ăn, vận động chậm, nhiễm trùng da và loét da, các bất thường ở mắt, và phần thủy tinh thể bị mờ. Do đây là một thử nghiệm chẩn đoán đáng tin cậy cho TiLV, nên áp dụng để loại trừ TiLV là tác nhân gây các tình trạng cá chết không rõ nguyên nhân.
TiLV thuộc họ Orthomyxoviridae, cũng cùng một gia đình trong đó có virus Anaemia gây bệnh trên cá hồi, gây thiệt hại lớn cho ngành nuôi cá hồi.
Vào tháng 5 năm 2017, Mạng lưới các Trung tâm Nuôi trồng Thuỷ sản Châu Á Thái Bình Dương (NACA) đã đưa ra một cảnh báo về bệnh TiLV và Tổ chức Thú y Thế giới (OIE) đã ban hành Chương trình ứng phó với bệnh. WorldFishcenter cũng đưa ra một văn bản: TiLV: Những gì cần biết và làm, trong tháng này.
Tầm quan trọng của cá rô phi
Cá rô phi là loài nuôi thủy sản quan trọng thứ hai về khối lượng cung cấp thực phẩm, công ăn việc làm và tạo thu nhập trong nước và xuất khẩu cho hàng triệu người, bao gồm nhiều nông hộ nhỏ.Giá cả phải chăng, chế độ ăn tạp, khả năng thích ứng được các phương pháp nuôi mật độ cao và thường kháng bệnh mạnh khiến chúng trở thành nguồn protein quan trọng, đặc biệt là ở các nước đang phát triển và cho người tiêu dùng nghèo.
Trung Quốc, In-đô-nê-xia và Ai Cập là ba nhà sản xuất cá rô phi hàng đầu, một loài cá được cho là có tiềm năng lớn để mở rộng tại vùng hạ Sahara châu Phi.
Nguồn: FAO
